Zmarł Ludwik Solski

Ludwik Solski był jednym z najwybitniejszych polskich artystów teatru drugiej połowy XIX i pierwszej XX wieku. Dyrektorował wielu polskim teatrom, grał niemal na wszystkich scenach w kraju. Wychował dziesiątki wybitnych aktorów. Jest patronem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie oraz Tarnowskiego Teatru (stało się to jeszcze za życie aktora!). Żył niemal 100 lat i zagrał blisko 1000 ról. Niema rola Starego Wiarusa z Warszawianki Stanisława Wyspiańskiego w wykonaniu Solskiego jest ikoną polskiego teatru. Naprawdę nazywał się Ludwik Napoleon Sosnowski, na scenie posługiwał się głównie nazwiskiem żony - Ireny Solskiej - od roku 1883 roku, kiedy to w Galicji był poszukiwany przez żandarmerię jako uchylający się od służby w wojsku austriackim. Urodził się 20 stycznia 1855 roku w Gdowie niedaleko Krakowa. Uczęszczał do gimnazjum w Tarnowie, ale go nie ukończył. Przeniósł się do Krakowa i w 1875 roku zaczął statystować w teatrze. Występował także z zespołem Anastazego Trapszy, dającym przedstawienia ogródkowe w Warszawie. Jako dyrektor teatru krakowskiego wznowił sztuki Wyspiańskiego oraz wystawił poprzednio niegrane: Cyd w 1907 roku, Noc listopadowa w 1909, Meleager w 1908, Legion w 1911. Jako pierwszy wystawił utwór Norwida - Krakus w 1908 roku. W 1909 roku wystawił cykl dramatów romantycznych Słowackiego -występował jako Wernyhora w Śnie śrebrnym Salomei, Ślaz w Lilii Wenedzie, tytułowy Horsztyński. Pomógł w debiucie teatralnym Karolowi Hubertowi Rostworowskiemu i utorował drogę do sławy Adolfowi Nowaczyńskiemu. Swoje najsławniejsze role historyczne grał właśnie w utworach Rostworowskiego (tytułowe kreacje w Judaszu i Kaliguli) i Nowaczyńskiego (w Carze Samozwańcu i Wielkim Fryderyku). Choć nigdy nie uczył w szkole teatralnej, wychował wielu wielkich aktorów, takich jak Jerzy Leszczyński, Michał Tarasiewicz, Kazimierz Junosza-Stepowski, Stanisława Wysocka, Maria Przybyłko-Potocka, Józef Węgrzyn, Karol Adwentowicz. Zapamiętany został jednak przede wszystkim jako wielki aktor. Współczesni podkreślali wielką żywotność i plastyczność sceniczną artysty. Dzięki czystemu, dobremu głosowi (epizodycznie występował w operze jako tenor) swobodnie go modulował, uzuskując najrozmaitsze odcienie i tony. W 1954 roku nadano mu tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ostatni raz można go było zobaczyć na scenie w czerwcu 1954 roku - podczas swojego jubileuszu w warszawskim Teatrze Polskim grał rolę Dyndalskiego w Zemście Fredry.

Zmarł miesiąc przed setnymi urodzinami, 19 grudnia 1954 roku. Pochowany został w Krakowie w grobach zasłużonych na Skałce obok tak bardzo obecnego w jego życiu Stanisława Wyspiańskiego.

AM

Fotografia: Ludwik Solski jako Horsztyński i Elżbieta Barszczewska jako Salomea w Horsztyńskim Juliusza Słowackiego, Polona, CC-BY-NC.